Direct bij binnenkomst knispert het afgevallen blad onder je voeten. De geur van een oud en statig bos. Een prachtige illusie, tot stand gebracht in de expositieruimte van het Albert van Abbehuis in Eindhoven. Kunstenaar Roos Vogels heeft als onderdeel van haar expositie ANAPHORA, the elements: earth, een groot deel van de ruimte met bladeren bedekt.
Een gulle gever
Als je door de glazen voordeur kijkt, vallen de bladeren op de grond als eerste op, tegelijkertijd verbaas je je over de kleurrijke geblokte vloerbedekking op de trap. Pas daarna zie je de sierlijke trapleuning en de witte panelen langs de muren. Je voelt je als een kind voor de etalage van een speelgoedwinkel, trappelend van verlangen om naar binnen te gaan. En dat mag, want deze vrijstaande woning is een openbare expositieruimte. In 1957 heeft Albert van Abbe zijn villa aan de gemeente geschonken onder de voorwaarde dat ‘aan het geschonken onroerend goed in overleg met de schenker een bestemming zal worden gegeven die de verdere culturele ontwikkeling van de stad Eindhoven beoogt’.
In 2020 leek het even mis te gaan – er waren plannen tot verkoop van de villa – maar die ongelukkige wending kon worden gekeerd. En dat is maar goed ook. Deze villa heeft de afgelopen jaren aan talloze kunstenaars de gelegenheid geboden tot exposeren, en in een stad als Eindhoven waar kunst, design en techniek zo goed worden verknoopt, wil je een plek als deze niet kwijt.
De nietige mens
In een intieme ruimte direct rechts in de gang na binnenkomst heeft Roos Vogels drie witte katoenen doeken van 2,5 meter lengte opgehangen. Op elk doek is met grafiet een stam van een naaldboom getekend, ragfijn en levensecht, eentje uit het oerbos Bialowieza in Polen, de twee andere iets dichterbij, uit Lieshout en Bakel. Je staat met je neus op de stam, de takken tronen hoog boven je uit, de nietige mens tegenover oeroude levensvormen.
Zwarte landschappen
In de woonkamer hangen houten panelen, deels verbrand en door Vogels met grafiet bewerkt. Ze laat daarop zwarte landschappen, als kaartbladeren uit een oeroude atlas ontstaan. Landschappen vol organische structuren, een samenspel tussen het hout en de kunstenaar. Iets verderop in de woonkamer, vlak voor het raam aan de tuinzijde staat een fragiel kunstwerk van samengebonden takken, met aan de uiteinden hangende stenen: een wankel evenwicht in de tijd.
Zoenoffer
We hebben kunstenaars als Vogels nodig, om de vernietiging van de natuur aan de kaak te stellen. Maar Vogels wijst niet met een vingertje. Ze wil ons bovenal deelgenoot maken van de wonderlijke schoonheid en brengt namens de mens een zoenoffer aan de natuur. ‘Gesteld door het vooruitzicht van een vernietiging van de natuurlijke hulpbronnen door onze maatschappij, krijgt het romantische idee van een verzoening met de natuur, weer een nieuwe betekenis voor mij’ aldus Vogels.
Roos Vogels: Expositie ANAPHORA, the elements: earth, Albert van Abbehuis Eindhoven, 23 december 2022 tot en met 29 januari 2023.