Is leegstand alleen een probleem in Nederland? Nee, het is ook een fenomeen dat onze oosterburen bezighoudt. Vorige week was ik in het Duitse Bocholt, vlak over de grens ter hoogte van Doetinchem en Ulft.
In Bocholt hebben ze een hele originele manier bedacht om leegstand aan de kaak te stellen. Grote leegstaande panden, zij noemen het in hun campagne ‘Schreckensgebäuden’ zijn tijdelijk van top tot teen bedekt met een canvas met daarop honderden foto’s van stadsbewoners. Onder de naam ‘Wir sind Bocholt’ wil de stad met deze campagne de problematiek rondom leegstand aan de kaak stellen.
De campagne roept tevens een identificatie van de bewoners met de eigen stad op en lijkt met de slogan bovenal te willen aangeven dat ze er als stad en bewoners alleen voor staan als het gaat om een richting voor de toekomst te duiden. Verlossing van boven, lees de scheppende hand van het vastgoed en het grote geld, zal de stad niet gaan redden.
Maar wat zal de stad dan wel gaan redden? Gaan de bewoners met elkaar bijvoorbeeld het voormalige Hertie pand een nieuwe invulling geven? Dan zal de eigenaar wel moeten meewerken. Maar hoe dan? Het gaat om schrikbarend veel meters in het A1 winkelgebied. Om even een gevoel neer te zetten zoals een Duits blog het verwoordde: ‘Es gibt Großstädte, Mittel- und Kleinstädte und es gibt Hertiestädte. Hertiestädte sind mittelgroß und haben durch den Rückzug von Hertie einen hässlichen Ort des Leerstands im Zentrum’.
En voor Nederlanders die niet vaak in Duitsland komen: Hertie is een soort mega warenhuis of beter gezegd was, want het concern is inmiddels failliet. Het grootwarenhuis, zoals Duitsland dat kent, komt in Nederland veel minder voor. Grote steden in Nederland hebben een V&D of Bijenkorf, in Duitsland heeft zelfs elke kleine stad een of meerdere grootwarenhuizen. Voor steden met een omvang van Bocholt was een Hertie of vergelijkbaar het vlaggenschip van de stad.
De campagne heeft volgens de organisatoren naast bewustwording tevens als doel lelijke plekken tijdelijk op een vrolijke manier aan te kleden, waardoor de stad attractief lijkt en positieve energie wordt gestimuleerd. Is dat gelukt?
De eerste aanblik van de stad, is die van een opvallende consequente toepassing van de kleur groen ter verfraaiing van openbare gebouwen, straatmeubilair en de talrijke bruggetjes. De stad wordt doorsneden door de Bocholter Aa met daarlangs een lommerlijk fiets annex looppad. Veel naoorlogse bouw in het centrum en de stad komt over als een typisch Duits stadje, zonder al te veel pretentie. Maar de zon scheen die dag, het water kabbelde aantrekkelijk en de terrasjes zaten vol en dan is het leven al gauw goed.
Leegstand valt niet direct op. De foto campagne wel, de foto’s zijn kleurrijk en in eerste instantie denk je dat je langs een etalage van een fotograaf loopt en je besteedt er amper aandacht aan. En bij een volgende ontmoeting denk je nog dat het gaat om het bedekken van een wanstaltige achterkant van een parkeergarage. Tja, waarom ook niet?
Totdat je een paar straten verder voor een joekel van een gebouw staat, van top tot teen bedekt met foto’s. Dan begrijp je ineens dat je al een paar keer langs verhulde leegstand hebt gelopen en dat het in Bocholt best wel heftig is.
En dan stel ik mij Bocholt op een regenachtige dag voor, als de foto’s weer zijn verdwenen, het alom aanwezige obligate likje groene verf de stad nog grauwer doet lijken en de de leegstaande panden, nu nog meer ontzield dan ooit, zich wederom aan je opdringen. Geen beeld om vrolijk van te worden. Alle hens aan dek voor de bewoners van Bocholt om deze stad nieuw elan te geven.
Deze blog is op 24 juli ook geplaatst op de site van de GSRO